Het jongste verzetsmeisje van Nederland

Gepubliceerd op: 29 april 2020 14:46

Freddie Oversteegen

Freddie Oversteegen was vijftien jaar toen de oorlog uitbrak. In plaats van thuis te blijven, koos zij voor het gewapend verzet in Haarlem.

In 2018 kwam het boek Het meisje met de vlechtjes uit, geschreven door Wilma Geldof. Nu, met 75 jaar bevrijding, blikken wij terug op één van de velen helden uit deze tijd. Een meisje dat volgens velen bekender had moeten zijn: Freddie Oversteegen. Wilma sprak haar uitgebreid voor haar boek. Wie was Freddie? En hoe is zij actief geweest tijdens de oorlog?

Hoe ben je gekomen op dit onderwerp voor je boek?

"Mijn uitgeverij kwam hiermee. Schrijf eens een boek over een verzetsmeisje, zei ze. Ik had Elke dag een druppel gif, dat gaat over Maarten, de zoon van een NSB’er, geschreven en had daar eigenlijk niet zo veel zin in. Maar later stuitte ik op het verhaal van Freddie Oversteegen. Een Haarlems meisje van 15 jaar dat nazi’s die een gevaar vormden liquideerde. Het eerste wat ik dacht was: wat zou zoiets met je doen? En toen wilde ik heel graag het verhaal over Freddie schrijven."

Wie was Freddie Oversteegen dan?

"Samen met haar zus Truus zat zij in het gewapend verzet tijdens de oorlog. Het waren twee meisjes uit een gezin met een moeder die idealistisch en communistisch was. Ze zijn opgevoed met rechtvaardigheid. Hun ouders waren gescheiden, iets wat heel bijzonder was in die tijd. Het was een arm gezin, maar toch vingen zij al Joden op die uit Duitsland vluchtten. En dit was nog voor de Tweede Wereldoorlog uitbrak!
Freddie en Truus moesten hun bedden afstaan en sliepen op de bank en twee stoelen in de woonkamer. Aan het begin van de oorlog zijn de twee zussen gevraagd voor het gewapend verzet. Hun moeder was communistisch, dus er was al een kort lijntje. Freddie was toen 15 en Truus 17."

Foto:
Links Freddie, rechts Truus

Wat hebben ze gedaan in het verzet?

"Het begon met kleine acties. Identiteitsbewijzen stelen en kinderen naar veilige plekken brengen om onder te duiken. Maar ook treinsporen opblazen en nazi’s liquideren. Freddie en Truus hebben later in de oorlog samengewerkt met Hannie Schaft, ‘het meisje met de rode haren’. Zij is net voor het einde van de oorlog geliquideerd en is een nationale heldin geworden. Maar Freddie en Truus hebben minstens zo veel gedaan als zij! Ze zaten zelfs al eerder in het verzet. Na 70 jaar hebben de twee zussen het Mobilisatie-Oorlogskruis gekregen van Mark Rutte. Die erkenning was erg belangrijk voor Freddie."

Foto v.l.n.r:
Hannie, Truus en Freddie.

Heb je met Freddie Oversteegen gesproken over je boek?

"Via de dochter van Freddie heb ik een afspraak gemaakt met Freddie. Ze woonde in een verzorgingstehuis. Ze deed de deur open en het eerste wat ze zei was: “Ik ga dit niet doen.” Ik had mij goed voorbereid, dus dacht direct ‘oh, wat jammer dit’. Maar ik mocht binnen komen. We raakten aan de praat en het klikte erg goed. Uiteindelijk was Freddie heel blij dat het boek er kwam. Een paar maanden voordat het boek uitkwam is ze helaas overleden. Ze heeft het boek zelf overigens niet gelezen, dat vond ze te heftig. Maar alleen al de brochure van de uitgeverij vond ze geweldig. Ik had haar graag bij de boekpresentatie gehad natuurlijk, ze zou genoten hebben van de aandacht en erkenning."

Ik zie Freddie Oversteegen zeker als een held. Ze heeft voor onze vrijheid deze acties uitgevoerd. Ze had ook vijf jaar lang rustig kunnen leven, maar ze koos niet voor zichzelf maar om in actie te komen.

— Wilma Geldof

Laat je boek zien hoe het leven van Freddie Oversteegen was?

"Het boek is gebaseerd op feiten en het leven van Freddie. Maar het blijft fictie. Ik heb veel met Freddie gesproken, maar zij was toen ook al erg oud. Ze heeft tijdens de oorlog bijvoorbeeld op heel erg veel plekken ondergedoken gezeten. En hoe dat precies ging, dat wist ze niet meer. Ik heb dus onderzocht hoe dat bij anderen ging. Door onderzoek bij het NIOD bijvoorbeeld. Maar over veel dingen wilde Freddie het ook niet hebben, omdat ze dat te heftig vond. De meeste feiten kloppen, maar hoe het precies is gegaan, heb ik zelf bedacht. Met Freddie heb ik een jaar of twee contact gehad om haar goed te leren kennen. Ik heb haar stukken van mijn boek voorgelezen. En soms gaf ze dan aan dat iets anders zat. Freddie’s dochter zei achteraf dat ze haar moeder echt voelt in het boek. Dat vond ik erg fijn."

Over Wilma Geldof
"Ik woon sinds een jaar of twaalf in Haarlem, een ontzettend fijne stad! Voordat ik schrijver was heb ik gewerkt in de hulpverlening en psychiatrie. Sinds een jaar of tien ben ik schrijver en schrijfdocent."

  • Wilma Geldof Het meisje met de vlechtjes

    Freddie (ik-figuur) is 15 jaar als ze in 1941, samen met haar twee jaar oudere zus Truus, voor het eerst betrokken raakt bij het verzet tegen de nazi’s....

    Gedrukt boek

Lees meer artikelen