Maatschappelijke taken
Bibliotheken lenen boeken uit en hebben een groeiend aanbod met e-books en andere digitale media. Wat niet iedereen weet is dat bibliotheken daarnaast ook maatschappelijke taken hebben, zoals preventie van laaggeletterdheid, leesbevordering, mediawijsheid, ontmoeting en sociale cohesie. De komende jaren wordt deze maatschappelijke rol nog belangrijker.
Door UNESCO zijn in 1994 de fundamenten van de openbare bibliotheek verwoord:
“Vrijheid, welvaart en de ontplooiing van samenleving en individu zijn fundamentele menselijke waarden. Deze kunnen alleen worden gerealiseerd door goed geïnformeerde burgers, die in staat zijn hun democratische rechten uit te oefenen en een actieve rol te spelen in de samenleving. Constructief deelnemen aan het maatschappelijk leven en meewerken aan het vormgeven van de democratie zijn afhankelijk van voldoende opleiding en van vrije en onbeperkte toegang tot kennis, wetenschap, cultuur en informatie”. (Bron: IFLA/UNESCO Public Library Manifesto 1994).
Het UNESCO manifest is nog steeds van toepassing.
Dit maakt de bibliotheken verantwoordelijk voor:
- Het bevorderen van persoonlijke ontwikkeling en zelfredzaamheid
- Sociale cohesie: participatie, erbij horen
- (Maatschappelijke) informatie toegankelijk maken voor iedereen
Bibliotheken vertalen dit in de volgende kerntaken:
- Preventie van laaggeletterdheid. Er zijn 1,3 miljoen laaggeletterden in Nederland en dit aantal is groeiende
- Leesbevordering & leesplezier. O.a. via het uitlenen van boeken en adviseren en inspireren
- Toegang geven tot informatie. Via boeken, digitale bestanden of het organiseren van bijeenkomsten
- Mediawijsheid, digitale basisvaardigheden. Vanaf 2017 communiceert de overheid alleen nog digitaal. Veel burgers zijn daar nog niet klaar voor.
- Verblijfsfunctie. Steeds meer mensen werken of studeren in de bieb. Er zijn steeds minder buurthuizen.
De brede rol wordt belangrijker. Gemeenten zijn sinds januari 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Een deel van deze taken had de gemeente voor die tijd ook al, een deel heeft zij overgenomen van de Rijksoverheid. Bibliotheken helpen de gemeenten bij het betrekken van de burger en om deze geletterd, geïnformeerd en mediawijs te houden.
In het kader van de participatiemaatschappij en de maatschappelijke meerwaarde van onze Bibliotheek in de gemeenschap is de inzet van vrijwilligers een logische en een waardevolle toevoeging aan het personeelsbeleid. De Bibliotheek wil voor betrokken en actieve burgers, die zich zonder financieel belang inzetten, een aantrekkelijke organisatie zijn. Binnen de Bibliotheek worden verschillende vormen van vrijwilligerswerk ingezet.
- Voorlezen; deze vrijwilliger voert diverse voorleesactiviteiten uit.
- Bibliotheek aan Huis dienst; deze vrijwilliger verzorgt de gehele dienstverlening van Bibliotheek aan Huis.
- Saneren; deze vrijwilliger helpt mee met saneren van de collectie.
- Opruimen/paklijsten; deze vrijwilliger helpt mee met het opruimen van de teruggebrachte materialen voor, na of tijdens de openingstijden en/of met het verzamelen van de reserveringen.
- Ondersteunend; deze vrijwilliger helpt mee bij de ontvangst van bezoekers en kan daarnaast ondersteunende taken verrichten bij voorkomende activiteiten.
- Bijdragen aan een bepaalde taak of project; deze vrijwilliger levert een bepaalde bijdrage aan een beschreven project.
Het grootste deel van de vrijwilligers binnen de Bibliotheek wordt geworven door de Vrijwilligerscentrale.